Αµετρητες πατέντες και διπλώµατα ευρεσιτεχνίας για την ασφάλεια στο αυτοκίνητο που θα γέµιζαν ολόκληρη βιβλιοθήκη… Ο κλωβός ασφαλείας του αυτοκινήτου που σήµερα οδηγεί ο καθένας µας… Οι ζώνες ελεγχόµενης παραµόρφωσης του πλαισίου… Το τηλεσκοπικό τιµόνι ασφαλείας… Αθροίστε όλα τα παραπάνω και βάλτε µε το µυαλό σας πόσα εκατοµµύρια ζωές συνανθρώπων µας σώθηκαν µε τη συµβολή τους. Θα µπορούσαν άραγε τόσοι πολλοί να οφείλουν τόσα πολλά σε ένα και µόνον άνθρωπο; Ναι! Αν αυτός ονοµάζεται Béla Barényi!

Προφανώς το λυπηρό µέρος της υπόθεσης είναι ότι ελάχιστοι έχουν ακούσει γι’ αυτόν. Ή τέλος πάντων, η συντριπτική πλειονότητα του κόσµου. Ακόµη κι αυτοί που ασχολούνται µε το αυτοκίνητο… Επαγγελµατικά.

Γνωστός στη µηχανολογική ελίτ και όχι µόνο ως ο «πατέρας της παθητικής ασφάλειας», ο Barényi ήταν τόσο ντροπαλός απέναντι στον πολύ κόσµο όσο λαµπρός φιγουράριζε στον κόσµο της αυτοκινητικής τεχνολογίας. Ήταν βλέπετε στοιχείο της µανταλιτέ του. Προτιµούσε το παρασκήνιο.

Δεν αναφέροµαι αποκλειστικά στον τρόπο της κοινωνικής ζωής του. Περισσότερο αναφέροµαι στο γνωστικό πεδίο του και στην αντίληψή του γι’ αυτό. Όταν άλλοι συνάδελφοί του εργάζονταν σε πιο φανταχτερούς και εξωστρεφείς τοµείς, για παράδειγµα του σχεδιασµού, ακόµη και της ασφάλειας, ο Barényi εργαζόταν στην αιχµή της τεχνολογίας, µέσα στα εργαστήρια και στα πεδία δοκιµών, εξερευνώντας περιοχές που δεν είχαν βάλει καν µε τον νου τους… Με έναν οραµατικό τρόπο, ο Barényi ήταν ικανός να βλέπει ένα ατύχηµα πριν καν αυτό συµβεί, όπως µε τον ίδιο τρόπο διείδε την ασφάλεια ως το επόµενο σύνορο της αυτοκινητοβιοµηχανίας και της αυτοκίνησης.

Γεννηµένος στην Αυστρία λίγο ύστερα από την αυγή του 20ού αιώνα, ο Béla Barényi ήταν ένα αξιοσηµείωτο παράδειγµα θάρρους και επιµονής. Ως µικρό παιδί υπέφερε από φλεγµονή του ισχίου που είχε αποτέλεσµα µόνιµη σωµατική δυσκαµψία. Ο περιορισµός που του επέβαλλε στην παιδική ηλικία η σωµατική δυσλειτουργία του, είχε αποτέλεσµα να καταναλώνει ατελείωτες ώρες στην ανάγνωση προηγµένης τεχνικής βιβλιογραφίας.

Βέβαια οφείλουµε να πούµε ότι Béla Barényi δεν ήταν ένα τυχαίο παιδί. Ο πατέρας του ήταν συνταγµατάρχης στον Αυστρο-Ουγγρικό στρατό και η µητέρα του ήταν γόνος µιας από τις πλουσιότερες οικογένειες στην Αυστρία. Και αυτό ήταν ένα κοµβικό σηµείο στην κατάρτισή του, καθώς περισσότερο τότε, όπως εξάλλου και τώρα (ίσως λιγότερο), οι απρόσκοπτες και απερίσπαστες σπουδές είχαν έντονα ταξικό πρόσηµο.

Ο Béla συνέχισε τις σπουδές του στη µηχανολογία και στην ηλεκτρολογία στη Βιέννη, πριν πιάσει την πρώτη δουλειά του στις αυτοκινητοβιοµηχανίες Austria-FIAT Steyr και Adler.

Ύστερα από µπόλικα επιτυχηµένα µηχανολογικά πρότζεκτ -περιλαµβανοµένης της βασικής ιδέας και του αρχικού σχεδιασµού για τον Σκαραβαίο της Volkswagen, το 1925, ο Barényi βρήκε τον δρόµο του προς την Daimler-Benz πριν καν κλείσει τα 33 του χρόνια, το 1939.

Στην Daimler, οι ορίζοντες του Barényi άνοιξαν διάπλατα όπως ποτέ µέχρι τότε στην καριέρα του. Στον γερµανικό κολοσσό του δόθηκε πλήρης ελευθερία και δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να παράγει αξιοσηµείωτα αποτελέσµατα. Έτσι ο Barényi εξέλιξε το πρώτο ολοκληρωµένο πρόγραµµα ασφάλειας σε παγκόσµια κλίµακα, το οποίο αποσκοπούσε στην πρόληψη των ανθρώπινων τραυµατισµών συνεπεία ενός ατυχήµατος.

Αλλά από τις 2.500 ευρεσιτεχνίες του για την αυτοκινητοβιοµηχανία, η σηµαντικότερη ήρθε το 1951 µε τη διαίρεση του αυτοκινήτου σε τρεις ζώνες σύγκρουσης. Ο Barényi από τη µια βασίστηκε σε ένα άκαµπτο και µη παραµορφώσιµο θάλαµο επιβατών που θα υποστηριζόταν εµπρός και πίσω από τµήµατα ελεγχόµενης παραµόρφωσης, τα οποία τελικά θα απορροφούσαν τη σφοδρότητα µιας σύγκρουσης. Έτσι σχεδίασε ένα «µαλακό» εµπρός τµήµα, έναν άκαµπτο κλωβό επιβατών και ένα «µαλακό» πίσω άκρο.

Για να ταιριάξει το σχέδιό του στη µαζική παραγωγή, ο Barényi χρειάστηκε να αντικαταστήσει το άκαµπτο σασί µε αυτό που σήµερα ονοµάζουµε «πάτωµα». Μπορεί να µην συνέλαβε ο ίδιος το αυτοφερόµενο πλαίσιο, αλλά ήταν αυτός που επέβαλε τη γενικευµένη παραγωγή του. Μέχρι το 1959, οι ζώνες ελεγχόµενης παραµόρφωσης αποτελούσαν κοινό τόπο σε κάθε µοντέλο της Daimler και θα αντιγράφονταν από ολόκληρο τον κλάδο του αυτοκινήτου. Και αυτό ήταν µόνο η αρχή, καθώς στη συνέχεια δηµιούργησε ισχυρότερα πλαίσια, θέτοντας τη βάση για την προστασία από πλευρικές συγκρούσεις.

Ύστερα από 33 χρόνια ευδοκίµου υπηρεσίας στην Daimler (1939-1972), περιλαµβανοµένου του ρόλου του ως επικεφαλής προηγµένου σχεδιασµού, ο Barényi πιστώνεται µε τη δηµιουργία του τοµέα της παθητικής ασφάλειας, αποκτώντας διπλώµατα ευρεσιτεχνίας σε πολλά διαφορετικά πεδία όπως έλκηθρα (!), πλοία, αεροπλάνα και, φυσικά, αυτοκίνητα. Ως εκ τούτου, πολλά από τα σηµερινά πρότυπα στον τοµέα της αυτοκινητοβιοµηχανίας βασίζονται στις ιδέες του.

Για όλα αυτά, ο Barnyi τελικά αναγνωρίστηκε το 1994 από την Automotive Hall of Fame ως ένας από τους µεγαλύτερους συντελεστές της δηµόσιας ασφάλειας, ενώ το 1999, µετά θάνατον, βραβεύτηκε ως ο Μηχανολόγος του Αιώνα. 

H παρακαταθήκη που άφησε στη Mercedes-Benz ήταν επίσης ανεκτίµητης αξίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν ύστερα από την αποχώρησή του, οι µηχανικοί της Στουτγάρδης πρωτοστάτησαν µε άλλες, πολλές καινοτοµίες στον τοµέα της ασφάλειας. Όλες τους δε, αναπτύχθηκαν µε βάση τις αρχές και τη φιλοσοφία του Barényi: ABS, Traction Control, ESP, EBD…

Αλλά η τελική και µεγαλύτερη φιλοφρόνηση θα ερχόταν λίγο πριν από τον θάνατό του το 1997, σε ηλικία 90 ετών. Ο πρώην εργοδότης του, η Daimler, τον ευχαρίστησε δηµοσίως µε µια διαφήµιση που έτρεξε σε όλο τον κόσµο. Σε µια καµπάνια για την ασφάλεια που απαριθµούσε τα επιτεύγµατα της εταιρείας, η Mercedes-Benz έδειχνε τον ίδιο τον Barényi µε το παρακάτω µήνυµα: «Κανείς στον κόσµο δεν έχει σκεφτεί περισσότερο την ασφάλεια των αυτοκινήτων από αυτόν τον άνθρωπο»!

Δείτε στο παρακάτω video της Mercedes-Benz μερικές από τις πατέντες του Béla Barényi