Ένας ευπατρίδης παλαιάς κοπής. Από κείνους τους ανθρώπους με μεγάλη οικονομική επιφάνεια που «γυρίζει» πίσω στην κοινωνία το μέρισμα που της αναλογεί με προσωπικό κόστος και χωρίς να περιμένει από το κράτος.

Ο Θεόδωρος Χαραγκιώνης είναι ένας παθιασμένος συλλέκτης, ένας «φιλόσοφος» της αυτοκίνησης. Με τέτοια συγκρότηση έτσι ώστε να καταφέρει να ανεγείρει στην καρδιά της Αθήνας το Ελληνικό Μουσείο Αυτοκινήτου. Μια σπάνια συλλογή που δείχνει ολόκληρη την πορεία της αυτοκίνησης και πιστοποιεί τη δική του αντίληψη περί προσφοράς, αλλά και για τις δυνατότητες της ελληνικής κοινωνίας. Όπως ο ίδιος χαρακτηριστικά λέει «ναι καταφέραμε να σας πείσουμε ότι η Ελλάδα είναι καλύτερη από την εικόνα που έχετε».

Τί σας ώθησε να προχωρήσετε σε μια τόσο μεγάλη επένδυση, όπως είναι το Ελληνικό Μουσείο Αυτοκινήτου;

Μέχρι το 1977 η αγάπη μου για το αυτοκίνητο έβρισκε διέξοδο μέσα από τους Αγώνες. Το 1977 γεννήθηκε το πρώτο μου παιδί και σταμάτησα τους αγώνες. Ως εκτόνωση λοιπόν σκέφτηκα να ανακατασκευάσω παλιά οικογενειακά αυτοκίνητα, μια Jaguar του πατέρα μου και το πρώτο δικό μου αυτοκίνητο, μια Triumph 2000, δώρο για την εισαγωγή μου στο Πολυτεχνείο. Αυτά βρισκόντουσαν ξεχασμένα σε κάποιο γκαράζ της εταιρείας. Μέχρι το 1990 κατάφερα να μαζέψω από τη δύσκολη ελληνική αγορά γύρω στα 25 αυτοκίνητα. Έλεγα λοιπόν ότι 25 αυτοκίνητα για χόμπι είναι πάρα πολλά. Φοβόμουν ότι θα καταλήξω να γίνω σκλάβος της συλλογής. Να την υπηρετώ αντί να με ικανοποιεί. Αποφάσισα λοιπόν να σταματήσω εκεί. Εκείνη ακριβώς την περίοδο που πήρα την απόφαση να σταματήσω με ενημέρωσαν ότι ο Μέμος της Auto Memos στην Καλλιθέα, ένας πολύ σημαντικός συλλέκτης, πουλούσε όλη τη συλλογή του. Οπότε από τα 25 θα πηγαίναμε στα 50 αυτοκίνητα. Άρχισε μια διαπραγμάτευση η οποία κράτησε σχεδόν δύο χρόνια. Ενώ διαρκούσε λοιπόν αυτή η διαπραγμάτευση σκεφτόμουν ότι έπρεπε να επαναπροσδιορίσω το στόχο. Έτσι πήρα την απόφαση να ιδρύσω ένα Μουσείο Αυτοκινήτου. Από τότε πια, όντως υπηρετώ τη συλλογή.



Υπάρχουν συλλέκτες που προτιμούν τη συλλογή τους να τη χαίρονται οι ίδιοι ή κάποιος μικρός κύκλος γνωστών τους. Αυτή η «εξωστρέφεια» που εσείς δείξατε προέκυψε από κάποια εσωτερική ανάγκη; Από κάποια διαφορά στην βιοθεωρία σας;

Η κινητήρια δύναμη είναι η αγάπη του συλλέκτη στη διαδικασία συλλογής καθαυτή. Είναι «αρρώστια». Όσοι κρατούν όμως πράγματα για τον εαυτό τους πιθανόν να μην έχουν καταλάβει ότι η χαρά του να μοιράζεσαι είναι μακράν μεγαλύτερη από τη χαρά του απλώς να κατέχεις. Όταν βλέπω για παράδειγμα τα παιδιά των σχολείων να έρχονται και να φεύγουν ενθουσιασμένα, καταγράφοντας τις εμπειρίες τους στο βιβλίο επισκεπτών, είναι συγκινητικό. Επίσης μας επισκέπτονται και πολλοί τουρίστες, οι οποίοι δεν περίμεναν ότι θα βρουν στην Ελλάδα ένα τέτοιο Μουσείο. Και αυτοί φεύγουν με τις καλύτερες εντυπώσεις. Κι αυτή είναι μια αναγνώριση της χώρας. Σημαίνει απλώς ότι «ναι, καταφέραμε να σας πείσουμε ότι η Ελλάδα είναι καλύτερη από την εικόνα που έχετε». Η αλήθεια είναι ότι όταν πρωτοσκέφτηκα το Μουσείο, όλα αυτά δεν τα είχα οραματιστεί. Τα βλέπω τώρα με μεγάλη ικανοποίηση. Και το λέω αυτό διότι έκανα πολλή σκληρή δουλειά για να υποστηρίξω και να μεγαλώσω αυτή τη συλλογή. Αλλά έβαλα ένα μεγάλο στόχο. Και όταν βάζω ένα στόχο είναι θέμα χρόνου πότε θα γίνει.

Το ότι αποφασίσατε να χτίσετε ένα τόσο σύγχρονο κτήριο που θα στεγάσει τη συλλογή στη συγκεκριμένη περιοχή, στην καρδιά της Αθήνας, φαντάζομαι ότι δεν έγινε τυχαία.

Ακούστε. Το Μουσείο έπρεπε να είναι επιτυχημένο. Για γίνει αυτό θα έπρεπε να έχει μια ικανή επιφάνεια για να μπορείς να εκθέσεις ένα ικανοποιητικό αριθμό αυτοκινήτων. Επίσης ήθελα να είναι στην καρδιά της πόλης. Έχω δει πολλά αξιόλογα Μουσεία να φυτοζωούν ακριβώς επειδή βρίσκονται στην περιφέρεια. Ήθελα ακόμα να είναι εύκολα προσβάσιμο στους τουρίστες. Και για να γίνει αυτό θα έπρεπε να είναι κοντά σε έναν αναγνωρισμένο πόλο πολιτισμού. Η πρώτη επιλογή ήταν η Πλάκα. Ωστόσο αντιμετωπίσαμε τεράστια προβλήματα, κυρίως με τα αρχαία. Εγκατέλειψα λοιπόν εκείνη την ιδέα και στράφηκα προς αυτή την περιοχή, η οποία πληρούσε επίσης τις προϋποθέσεις: Είναι δίπλα σε Μετρό, στην καρδιά της πόλης, δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Χτίσαμε λοιπόν το συγκεκριμένο συγκρότημα, το οποίο πρέπει να πω πως υπήρξε εστία αναβάθμισης μια ολόκληρης περιοχής.

Τη συλλογή του Μουσείου την εμπλουτίζετε και την ανανεώνετε με βάση συγκεκριμένο σχέδιο;

Ναι, βέβαια. Όταν ξεκίνησα άρχισα να αγοράζω τα αυτοκίνητα που αποτελούσαν τα παιδικά μου όνειρα. Από τη στιγμή όμως που αποφάσισα να κάνω Μουσείο και ξέροντας ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάτι ανάλογο, άρχισα να μαζεύω αυτοκίνητα έτσι ώστε να κάνω πιο ευρεία την ενημέρωση για την ιστορία της αυτοκίνησης στο ελληνικό κοινό. Δηλαδή από τα αρχαϊκά horseless carriages μέχρι μερικά από τα πιο εικονικά σούπερκαρ. Προσωπικά τα πρώτα δε με συγκινούν, ακριβώς επειδή δεν προσφέρουν τη χαρά της γρήγορης ή ενδιαφέρουσας οδήγησης. Υπήρξαν όμως σημαντικά τεχνολογικά επιτεύγματα για την εποχή τους, αρχές του 20ού αιώνα. Έκρινα λοιπόν πως έπρεπε να υπάρχουν για να ενημερώνουμε σε βάθος το κοινό. Παράλληλα μαζέψαμε και «ελληνικά» αυτοκίνητα. Είναι μια πολύ επιτυχημένη και δημοφιλής συλλογή που ονομάζουμε Made by Hellas και είναι πλέον μόνιμη συλλογή του Μουσείου. Λίγοι γνωρίζουν ότι πολλές παγκόσμιες επιτυχίες της αυτοκινητοβιομηχανίας ανήκουν ή είναι εμπνευσμένες από Έλληνες, όπως ο Sir Alec Isigonis για παράδειγμα, που σχεδίασε το Mini. Αυτός ο άνθρωπος είναι ο «πατέρας» του σύγχρονου αστικού αυτοκινήτου. Το πρώτο Golf είναι ουσιαστικά μια μετεξέλιξη του Austin Morris 1.100 σχεδιασμένο από τον Ισιγόνη. Όσο για το Mini, δεν νομίζω ότι υπάρχει μεγαλύτερος σταθμός στη μεταπολεμική αυτοκίνηση. Ο Βολάνης από την άλλη ήταν ο δημιουργός του πρώτου αυτοκινήτου ενός όγκου. Αυτά κι άλλα πολλά, όπως τα αυτοκίνητα που έχει σχεδιάσει ο εξαιρετικός αρχιτέκτονας Δημήτρης Κορρές, τα εκθέτουμε στο Μουσείο, επειδή είναι εκπληκτικά ως ιδέες. Δείχνουν ότι ο λαός μας έχει μια απίθανη δυναμική, η οποία δυστυχώς δεν μπορεί να βρει τις κατάλληλες διεξόδους για να γίνει πράξη.



Γιατί πιστεύετε ότι η Ελλάδα δεν απέκτησε ποτέ μια δική της βιώσιμη αυτοκινητοβιομηχανία;

Το λέτε σε σύγκριση με την υπόλοιπη βιομηχανία που ανθεί στη χώρα; Ειδικά από το ’80 και ύστερα η αποβιομηχάνιση της Ελλάδας ήταν ραγδαία σε όλους τους τομείς. Το ελληνικό κράτος έπαψε να είναι ελκυστικό, όχι μόνο αποτρέποντας τους εγχώριους επενδυτές, αλλά οδηγώντας και ξένες εταιρείες οι οποίες είχαν εργοστάσια στην Ελλάδα, στην απόφαση να αποχωρήσουν. Η Pirelli είναι ένα τέτοιο τρανταχτό παράδειγμα. Άρα το ερώτημα δεν είναι γιατί δεν έχουμε αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά γιατί δεν έχουμε βιομηχανία γενικώς. Και αυτό δεν οφείλεται στο ότι οι μισθοί στην Ελλάδα ήταν υψηλοί. Δεν είναι καθόλου απαραίτητο για να έχει βιομηχανία μια χώρα να έχει και φθηνά εργατικά χέρια. Με βαθμό ανταγωνιστικότητας 100 η Γερμανία που γενικά έχει υψηλά μεροκάματα είναι στο 125 και οι ΗΠΑ στο 100. Η Ινδονησία, με μέσο μισθό στο ένα έκτο των αντίστοιχων του Αμερικανού βιομηχανικού εργάτη έχει βαθμό ανταγωνιστικότητας 85. Διότι οι εργάτες σε Αμερική και Γερμανία είναι οργανωμένοι καλύτερα, πιο καταρτισμένοι και υποστηρίζονται και από ένα συνεκτικό δίκτυο. Στη Γερμανία γίνονται συνεχώς σεμινάρια εξαγωγών σε όλες τις βιομηχανίες και βιοτεχνίες. Τους μαθαίνουν την εξωστρέφεια και πώς να υποστηρίζουν το made in Germany. Αν κάνετε τις συγκρίσεις με την Ελλάδα θα δείτε ότι υστερούμε σε υποδομές και σε εκπαίδευση. Κάτι πήγε να γίνει λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, αλλά ήταν μάλλον ένα πυροτέχνημα.

Μιας και μιλάμε για κράτος, αλήθεια με ποιον τρόπο έχουν υποστηρίξει αυτή την προσπάθειά σας οι θεσμοί: Κεντρική διοίκηση, τοπική αυτοδιοίκηση;

Αυτή είναι μια εύκολη απάντηση: Με κανέναν τρόπο. Δεν είχαμε την παραμικρή υποστήριξη από τις κρατικές δομές σε οποιοδήποτε στάδιο, είτε της υλοποίησης είτε της λειτουργίας του Μουσείου. Να σας πω ένα απλό παράδειγμα. Από το 2011 που ξεκίνησε τη λειτουργία του το Μουσείο ζητάμε μια ζώνη ελεγχόμενης στάθμευσης έξω από αυτό για να παρκάρουν λεωφορεία που μεταφέρουν στο Μουσείο, σχολεία, συλλόγους, τουρίστες. Απλά πράγματα. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσα προσκόμματα έχουμε αντιμετωπίσει και πόσες δικαιολογίες έχουμε ακούσει. Έχουν περάσει έκτοτε σχεδόν επτά χρόνια και φυσικά δεν έχουμε πάρει ακόμα έγκριση.

Κύριε Χαραγκιώνη κλείνοντας θα ήθελα να ρωτήσω κάτι μάλλον αναμενόμενο: Από όλη αυτή την εξαιρετική συλλογή, ποιο ή ποια αυτοκίνητα είναι τα πιο αγαπημένα σας;

Ίσως το πιο αγαπημένο είναι μια Lotus Elite του 1961 με την οποία έχω τρέξει πέντε φορές το Le Mans: Τέσσερις φορές στο Ιστορικό Le Mans και μια φορά στο support race που γίνεται πριν από τον κανονικό 24ωρο αγώνα. Επίσης αγαπώ τη Ferrari Dino 246 GTS. Πιστεύω ότι είναι ένα από τα ωραιότερα σχέδια που έχουν γίνει ποτέ. Μοιάζει σαν γυναίκα ξαπλωμένη στην παραλία. Ξέρετε τα σχήματα της φύσης είναι πάντα ωραιότερα από τα σχήματα που σχεδιάζουν οι άνθρωποι όταν αγνοούν τα σχήματα της φύσης… Λατρεύω επίσης και μια μπορντό Alfa Romeo 6C 2500. Είναι με μόλις 13.000 μίλια, σε εξαιρετική κατάσταση. Είναι preserved, δηλαδή διασωσμένη, όχι ανακατασκευασμένη. Έχει μεγάλη σημασία για έναν συλλέκτη.

Το ελληνικό Μουσείο Αυτοκινήτου λειτουργεί σε ένα κτίριο μοναδικής σχεδίασης και αισθητικής, στην καρδιά της Αθήνας (Γωνία Ιουλιανού & Γ΄ Σεπτεμβρίου), κοντά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στην «κορυφή» του πολυχώρου “Capitol Mall”. Τρεις ολόκληροι όροφοι, αφιερωμένοι στην τεχνολογία και την εξέλιξη των 4 τροχών, μια «ιστορία» που ξεκινά από τα τέλη του 1800 και συνεχίζεται μέχρι τα τέλη του προηγούμενου αιώνα.