Ο ηλικιωμένος κύριος μου έκανε μανιασμένες χειρονομίες από το διπλανό αυτοκίνητο στο φανάρι. Τι θέλει; Κατεβάζω το παράθυρο με απορημένο βλέμμα.
- Ορίστε.
- Τα φώτα σου γιατί τα έχεις αναμμένα μέρα μεσημέρι;
Κανονικά δεν θα έπρεπε να έχω πει κουβέντα και να συνεχίσω. Με έπιασε όμως να του δώσω τα φώτα μου για τα... φώτα. Ξέρετε είναι υποχρεωτικά αναμμένα, όπως ορίζει πλέον ο κανονισμός της ΕΕ. Όλα τα καινούργια αυτοκίνητα έχουν φώτα πορείας. Σα να του εξηγούσα το Ε=mc2. Με κοίταξε δύσπιστος, κάτι μουρμούρισε και έφυγε. Πίσω μου άρχισαν τα κορναρίσματα και οι χειρονομίες.
Ξέρετε, η παθολογία της ελληνικής κοινωνίας έχει άμεσο αντίκρισμα στους δρόμους. Διογκωμένο μάλιστα. Διότι για έναν λόγο που μόνο με ψυχολογικούς όρους μπορεί κάποιος (άλλος) να εξηγήσει, οι άνθρωποι αλλάζουν στο τιμόνι. Ό,τι κάνουν, ό,τι είναι ή νομίζουν πως είναι στη ζωή τους, όποιο ήθος έχουν ή δεν έχουν, όποια κοσμοθεωρία ή ιδεολογία ασπάζονται, όλα αυτά δοκιμάζονται μέσα στο αυτοκίνητο. Σαν ένας κινούμενος μεγεθυντικός φακός που αναδεικνύει τις αντιστάσεις ή τα πάθη μας.
Έχω οδηγήσει σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, στην Αμερική (όχι τη Λατινική είναι αλήθεια), σε κάποιες χώρες της Αφρικής και στην Τουρκία. Ας αποκλείσουμε την Αφρική. Εκεί θεωρητικά και πρακτικά η ευνομούμενη πολιτεία υπολειτουργεί ή κάνει τα στραβά μάτια στο πρώτο μπαξίσι. Θα ήταν άδικο άλλωστε να βάλουμε όλες αυτές τις χώρες στον ίδιο παρονομαστή για ένα σοβαρότατο λόγο: Oι κάτοικοί τους δεν έχουν μάθει να ζουν σε κοινωνία πολιτών. Η ευνομία είναι ευφημισμός και ο αλληλοσεβασμός που βασίζεται σε μια κοινωνική συναίνεση, μια minimum ηθική υποχρέωση, υπολειτουργεί ακριβώς διότι υπολειτουργούν ή δεν έχουν αναπτυχθεί διόλου οι προϋποθέσεις. Στην Τουρκία πάλι επικρατεί ένα ήμερο χάος. Ο καθένας κάνει ό,τι του αρέσει, πλην όμως αναγνωρίζει το ίδιο δικαίωμα και στον δίπλα οδηγό.
Στην Ελλάδα όμως; Ας δούμε πως λειτουργεί ο Έλληνας οδηγός.
Με αδιανόητα ξεσπάσματα οργής που ακολουθούν φράσεις χαμαιτυπίου. Με αξεπέραστη σοβινιστική διάθεση των ανδρών προς τις γυναίκες. Με απύθμενο θράσος και έλλειψη χάρης και λεπτότητας από την πλευρά των γυναικών. Με μια επιδειξιμανία που εκφράζεται είτε μέσω του ίδιου του αυτοκινήτου είτε μέσω της μουσικής που το συνταράσσει το ίδιο και όλο το τετράγωνο. Με τη μαγκιά του παράλυτου αριστερού χεριού, λες και κρέμεται από το τσιγκέλι, όλους τους καλοκαιρινούς μήνες. Με την παντελή αδιαφορία για τα απαγορευτικά, τα φανάρια, τους στοιχειώδεις κανόνες γενικά. Με μια ανεξήγητη βιασύνη που κολλάει το χέρι πάνω στην κόρνα. Και το κυριότερο με την αδιάσειστη πεποίθηση είτε ότι τα κάνω όλα σωστά είτε ότι κι αν παρανομώ (εγώ μόνο όμως) δεν πειράζει και τόσο. Αυτά είναι τα ελάχιστα, Μπορώ να παραθέσω κι άλλα. Το ζήτημα δεν είναι να φτιάξω κατάλογο. Αυτό που με κάνει να απορώ είναι το γιατί συμπεριφερόμαστε ως ορδές Μογγόλων στο τιμόνι. Τι είναι αυτό που οδηγεί το συλλογικό ασυνείδητο σε μια στοιχισμένη συμπεριφορά αγέλης λύκων. Η έλλειψη αστυνόμευσης; Δεν νομίζω. Η έλλειψη παιδείας; Έχω δει πολλούς μορφωμένους να αλαλάζουν σαν Νεάντερνταλ.
Νομίζω λοιπόν πως ο δρόμος και το αυτοκίνητο είναι μια ακόμα παράμετρος που μας δείχνει πόσο παρακμασμένη κοινωνία είμαστε συνολικά. Και μη γελιέστε. Η παρακμή δεν έχει χτυπήσει ταυτόχρονα με την κρίση. Η κρίση ήρθε επειδή έχουμε περιπέσει σε παρακμή. Κοινωνική, ηθική, αξιών, πολιτική. Το καλό όμως με κάθε παρακμή είναι ότι αναπόφευκτα ξεπηδά μια διαφορετική κοσμοαντίληψη. Την ημέρα που θα δω στο δρόμο κάποιον που τον έκλεισαν για παράδειγμα και δεν αντέδρασε σαν να του σκότωσαν τη μάνα, την ίδια στιγμή που ο άλλος παραδέχτηκε το λάθος του, τότε θα δω ένα (από τα πολλά) σημάδια ανάκαμψης. Ως τότε, θα φοράω το κράνος μου...