Ο 5κύλινδρος κινητήρας έκανε το ντεμπούτο του το 1976 στο Audi 100 5E της δεύτερης γενιάς και βασιζόταν στη σειρά κινητήρων EA 827 του VW Group.

Η Audi ήθελε να ανεβάσει το 100 σε ανώτερη κλάση και σκέφτηκε ότι ένας 6κύλινδρος κινητήρας θα ήταν απαραίτητος. Όμως δημιουργούσε προβλήματα χωροταξίας και κατανομής βάρους, οπότε αποφάσισε να εξελίξει έναν 5κύλινδρο σε σειρά -κάτι ασυνήθιστο για την εποχή αφού οι κινητήρες με μονό αριθμό κυλίνδρων ήταν πολύ σπάνιοι.

Κατά πώς εξελίσσονται τα πράγματα, αδαμάντινο ιωβηλαίο για τον 5κύλινδρο κινητήρα της Audi, το πιθανότερο είναι να μην υπάρξει

Ο πρώτος 5κύλινδρος της Audi είχε κυβισμό 2,1 λίτρων και με σύστημα ψεκασμού απέδιδε 136 PS/5.700 rpm με ροπή 185 Nm/4.200 rpm. Μια έκδοση με καρμπιρατέρ που λανσαρίστηκε το 1978 δεν ξεπερνούσε τους 115 PS.

To 1978 ντεμπουτάρισε στο Audi 100 (C2) και ο πρώτος 5κύλινδρος ντίζελ, με ισχύ 70 PS και ροπή 123 Νm. Ο κινητήρας αυτός απέκτησε υπερτροφοδότηση με τούρμπο το 1984, με αποτέλεσμα να ανέβει στους 87 PS και στα 172 Νm.

O 5κύλινδρος βενζινοκινητήρας απέκτησε και αυτός τούρμπο το 1979, με αποτέλεσμα το Audi 200 5T να έχει 170 PS και 265 Νm. 

Η Audi συνέχισε την εξέλιξη τοποθετώντας εναλλάκτη θερμότητας (ιντερκούλερ) για τον συμπιεσμένο αέρα εισαγωγής, με αποτέλεσμα η ισχύς να φτάσει τους 200 PS και η ροπή τα 285 Νm στο θρυλικό Quattro κουπέ που παρουσιάστηκε στην Έκθεση της Γενεύης το 1980. 

Στην αγωνιστική έκδοση Group B, o κινητήρας έφτανε τους 360 PS και τα 450 Νm, που ήταν αρκετά για να πάρει ο Hannu Mikkola το παγκόσμιο πρωτάθλημα το 1983 και ο Stig Blomqvist το 1984.

Ακούστε τον συναρπαστικό ήχο του 5κύλινδρου αγωνιστικού μοτέρ της Audi

Το κοντό Audi Sport quattro (Β2) παρουσιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 1983 στο Σαλόνι της Φρανκφούρτης με μια 20βάλβιδη έκδοση του 5κύλινδρου 2.1 που απέδιδε (για το δρόμο) 306 PS και 350 Νm. Μόνο 214 κομμάτια παράχθηκαν από αυτό το ειδικό μοντέλο, ίσα-ίσα για να πάρει την ομολογκασιόν για αγώνες ράλι στο Group B, όπου η ιπποδύναμη έφτανε τους 450 PS.

Μια έκδοση 2,3 λίτρων του κινητήρα λανσαρίστηκε το 1984, που ήταν ο πρώτος 5κύλινδρος με στάνταρ καταλύτη και πλήρως ηλεκτρονική χαρτογραφημένη ανάφλεξη. Απέδιδε 136 PS και 188 Νm.

To 1987, o θρυλικός Walter Röhrl, οδηγώντας ένα ειδικά φτιαγμένο Audi quattro S1 με κινητήρα 2.1 με 600 PS, πήρε τη νίκη στην περίφημη ανάβαση Pike’s Peak με χρόνο-ρεκόρ 10’ 47” 85.

To 1988, o 5κύλινδρος βενζίνης εφοδιάστηκε με 4βάλβιδες κεφαλές, δύο καταλύτες, διαγνωστικό σύστημα και κλειστό σύστημα εξαερισμού του ρεζερβουάρ. Λανσαρίστηκε αρχικά στο Audi 200 quattro 20V, όπου είχε κυβισμό 2,2 λίτρων, 220 PS και 309 Νm.

O πιο ισχυρός 5κύλινδρος του κόσμου τοποθετήθηκε στο Audi 90 quattro των αμερικανικών αγώνων IMSA GTO το 1989. Είχε 720 PS και ροπή 720 Νm!

Την ίδια χρονιά, παρουσιάστηκε το Audi 100 TDI που είχε τον πρώτο 5κύλινδρο τουρμποντίζελ με σύστημα άμεσου ψεκασμού. Ο κινητήρας αυτός των 2,5 λίτρων απέδιδε 120 PS και 265 Nm, ενώ το 1994 αναβαθμίστηκε στους 140 PS και τα 290 Nm.

H εξέλιξη συνεχίστηκε και το 1991 παρουσιάστηκε το S4 με έναν 20βάλβιδο 5κύλινδρο 2,2 λίτρων των 230 PS και 350 Nm. Τρία χρόνια αργότερα λανσαρίστηκε το πανίσχυρο RS2 Avant, εξελιγμένο σε συνεργασία με την Porsche, το οποίο είχε 315 PS και 410 Nm από τον 5κύλινδρο 2.2.

Οι 5κύλινδροι κινητήρες αποσύρθηκαν σταδιακά μέχρι το 1997, δίνοντας τη θέση τους σε V6. Όμως το 2009 η Audi αποκάλυψε έναν ολοκαίνουργιο 5κύλινδρο 2.5 άμεσου ψεκασμού για το TT RS, ο οποίος έφτανε τους 340 PS και τα 450 Nm.

Πιεσμένος λίγο ακόμα για το TT RS plus του 2012, ο 5κύλινδρος πήγε στους 360 PS και τα 465 Νm. Τρία χρόνια αργότερα, το RS3 Sportback της δεύτερης γενιάς λανσαρίστηκε με έναν 5κύλινδρο των 367 PS και 465 Νm.

Το πρώτο Audi RS 3 Sportback (8P) εγκαινίασε την κατηγορία των «σούπερ GTI» δύο χρόνια αργότερα, υιοθετώντας τον συγκεκριμένο κινητήρα. Το 2013, ο ίδιος κινητήρας φορέθηκε και κάτω από το καπό του RS Q3 (8U), του πρώτου SUV του Ingolstadt που εφοδιάστηκε με αυτόν.

Κινητήρας… για λίγους
Ο σύγχρονος 5κύλινδρος της Audi δεν εξελίχθηκε ποτέ σε μια μεγάλη οικογένεια κινητήρων· παρέμεινε ένας εξειδικευμένος, σχεδόν μοτέρ-«βιτρίνα» για τα σπορ κόμπακτ μοντέλα της. Με τα χρόνια εξελίχθηκε, φτάνοντας σήμερα τους 400 ίππους και τα 500 Nm.

Η τρίτη γενιά του TT απέκτησε επίσης την έκδοση RS, όμως το μικρό σπορ μοντέλο του Ingolstadt αποχώρησε από την αγορά το 2023. Από τότε παρουσιάστηκαν άλλες δύο γενιές RS 3, με την υφιστάμενη να διατίθεται τόσο με 4θυρη όσο και σε Sportback. Μαζί με το δεύτερης γενιάς RS Q3, αποτελούν τα τελευταία μοντέλα που φορούν αυτόν τον ιστορικό κινητήρα.

Συνταξιοδότηση στα 50;
Σε 17 χρόνια καριέρας, το μοτέρ γνώρισε πολλές αναβαθμίσεις, τόσο για αύξηση των επιδόσεων όσο και για συμμόρφωση με ολοένα αυστηρότερες περιβαλλοντικές προδιαγραφές. Η τρέχουσα εκδοχή του 5κύλινδρου μοιάζει με «επαναστάτη υπό προθεσμία». 

Το 2021, η Audi είχε ανακοινώσει ότι το τελευταίο θερμικό της μοντέλο θα λανσαριστεί το 2026 και ότι μέχρι το 2033 θα έχει μετατραπεί σε αμιγώς ηλεκτρική μάρκα. Όμως, η χαμηλότερη του αναμενομένου ζήτηση στην κατηγορία των 100% ηλεκτρικών την ανάγκασε πρόσφατα να αναθεωρήσει τη στρατηγική της και να προσαρμόσει την γκάμα της στις ανάγκες της αγοράς.

Ωστόσο, η εφαρμογή της προδιαγραφής Euro 7 για όλα τα νέα αυτοκίνητα από τον Νοέμβριο του 2027 ενδέχεται να δυσκολέψει ακόμη περισσότερο τη συνέχιση του 5κύλινδρου. Την ίδια ώρα που πλησιάζει και η απαγόρευση πώλησης νέων θερμικών στην ΕΕ από το 2035 -ένας ακόμη λόγος για τους κατασκευαστές να αποφεύγουν επενδύσεις σε βενζινοκινητήρες. 

Ακούγεται ότι η Audi ετοιμάζει έναν τελευταίο «ύμνο αποχαιρετισμού» για τον 5κύλινδρο, μέσα από μια ακραία έκδοση του RS 3, η οποία θα φέρει το επίθετο «GT». Τα 50ά γενέθλια του θρυλικού μοτέρ θα αποτελούσαν ιδανική αφορμή για την παρουσίασή της.

Το μοτέρ δεν δανείζεται
Η ανταλλαγή σε πλατφόρμες και κινητήρες ανάμεσα στις διαφορετικές μάρκες είναι παράδοση στο Volkswagen Group. Ενός ομίλου που δημιουργήθηκε στη δεκαετία του 1960 με την εξαγορά της Auto Union και της NSU και την ένταξή τους στην Audi. 

Παρ’ όλα αυτά, η premium μάρκα της «οικογένειας VW» που σήμερα περιλαμβάνει εταιρείες όπως SΕΑΤ, Skoda και Porsche, δεν υπήρξε ποτέ πρόθυμη να «δανείσει» τον 5κύλινδρο μοτέρ της. Εντός του γκρουπ, μόνο το Cupra Formentor απέκτησε τον κινητήρα σε περιορισμένη σειρά VZ5, με την πρώτη φάση να λανσάρεται το 2021 και την ανανεωμένη να παρουσιάζεται πρόσφατα.

Εκτός Volkswagen Group, η Volvo -γνωστή επίσης για τους δικούς της 5κύλινδρους- χρησιμοποίησε τη δεκαετία του ’90 έναν αντίστοιχο πετρελαιοκινητήρα της Audi. 

Ενώ λοιπόν οι 5κύλινδροι βενζινοκινητήρες ήταν σουηδικής καταγωγής, στους ντίζελ, το Göteborg δανείστηκε τον 5κύλινδρο πετρελαιοκινητήρα του γερμανικού ομίλου.

Όμως η πιο σταθερή χρήση του 5κύλινδρου του Ingolstadt εκτός Audi βρίσκεται στην Ολλανδία, στην εξειδικευμένη εταιρεία κατασκευής σκληροπυρηνικών σπόρτσκαρ Donkervoort. 

Το D8 GTO λανσαρίστηκε το 2011 με μια ελαφρώς τροποποιημένη εκδοχή του μοτέρ του TT RS. Όλες οι εξελίξεις του μοντέλου που ακολούθησαν -καθώς και το νέο F22- παρέμειναν πιστές στον 5κύλινδρο κινητήρα της Audi.

Να σημειώσουμε κλείνοντας ότι το KTM X‑Bow, σε μεταγενέστερες εκδόσεις, ειδικά στα μοντέλα δρόμου-αγωνιστικού χαρακτήρα όπως το GTX και το X‑Bow GT‑XR, υιοθέτησε τον 5κύλινδρο 2,5λιτρο κινητήρα TFSI της Audi, τον ίδιο που τοποθετείτο σε μοντέλα όπως το Audi RS3 και το Audi TT RS. Στις εκδόσεις αυτές, ο κινητήρας αποδίδει από 500 έως και 530+ ίππους, ανάλογα με την ρύθμιση και την έκδοση του X-Bow.