Όσο πιο ψηλό το καπό ενός αυτοκινήτου τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για σοβαρό τραυματισμό πεζών σε περίπτωση σύγκρουσης.

Αυτό επισημαίνουν αρκετές έρευνες, με πιο πρόσφατη αυτή της ΜΚΟ Transport & Environment (T&E), η οποία ζητά την επιβολή ρυθμιστικού ορίου στο ύψος του καπό. Τα crash test του Euro NCAP, του ευρωπαϊκού οργανισμού αξιολόγησης της ασφάλειας, δείχνουν πως ενώ τα μικρά SUV προσφέρουν μεγαλύτερη προστασία σε σχέση με τα αυτοκίνητα πόλης, η κατάσταση αλλάζει στα μεγαλύτερα μοντέλα. Όσο αυξάνεται ο όγκος τόσο μειώνεται η προστασία για πεζούς και ποδηλάτες.

Όσο αυξάνεται η τεχνολογία για να «βλέπει» τον πεζό τόσο αυξάνεται η μάζα του οχήματος -με αποτέλεσμα μεγαλύτερες επιπτώσεις σε περίπτωση ατυχήματος

Το ντιζάιν λοιπόν, επιτείνει τον κίνδυνο; Η στροφή προς το «περιπετειώδες» και «σκληροτράχηλο» ντιζάιν, όπως έχουμε συνηθίσει να το αποκαλούμε, έχει οδηγήσει σε κάθετη μάσκες και επίπεδο, ψηλό καπό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το νέο Citroën C3 Aircross που δείχνει σαφώς πιο «τετράγωνο» από τον προκάτοχό του.

Η T&E τονίζει ότι αυτό το σχεδιαστικό ρεύμα ανεβάζει το μέσο ύψος του καπό στα νέα μοντέλα, εντείνοντας τον κίνδυνο για τους πεζούς -ιδιαίτερα τα παιδιά που μπορεί να βρεθούν εκτός οπτικού πεδίου του οδηγού.

Σύμφωνα με την T&E, το μέσο ύψος καπό στα νέα μοντέλα στην Ευρώπη αυξήθηκε από 76,9 εκατοστά το 2010 στα 83,8 εκατοστά το 2024. Αντίστοιχα, το ποσοστό των SUV στις πωλήσεις ανέβηκε στο ίδιο διάστημα από 12% σε 56%.

Μια μελέτη του ινστιτούτου VIAS στο Βέλγιο, που βασίστηκε σε 300.000 ατυχήματα (2017-2021), έδειξε ότι ένα καπό ύψους 90 cm αυξάνει κατά 30% τον κίνδυνο θανάσιμου τραυματισμού σε σύγκριση με καπό ύψους 80 cm.

Σε κάποιες μάρκες, το μέσο ύψος του καπό έχει ήδη ξεπεράσει τους 90 πόντους:
- Dacia 91 cm
- Citroën 92 cm
- Jaguar 96 cm
- Jeep 103 cm
- Land Rover 109 cm

To δε Land Rover Defender, φτάνει τα 1,15 m (!), καθιστώντας αόρατο για τον οδηγό ένα παιδί ύψους 1,10!

To ύψος του καπό όμως δεν αποτελεί το μόνο θέμα. Το πρόβλημα έρχεται να επιτείνει το μεγαλύτερο βάρος.
Η έρευνα του Πολωνού ερευνητή Mariusz Ptak (2018) κατέδειξε ότι σε σύγκρουση, ένα καπό μεγάλου ύψους πλήττει πιο συχνά ζωτικά όργανα (πάνω από τη λεκάνη), αυξάνοντας τον κίνδυνο για κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και καταλήγοντας πολλές φορές στο να περάσει το αυτοκίνητο πάνω από το ανθρώπινο σώμα.

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Στις ΗΠΑ, όπου τα SUV και τα pick-up είναι ακόμη ψηλότερα, οι μελέτες καταλήγουν σε πιο ανησυχητικά συμπεράσματα. Το IIHS (Insurance Institute for Highway Safety) κατέγραψε ότι σε σύγκρουση με 60 km/h, η πιθανότητα θανάτου είναι 21% με αυτοκίνητο, αλλά 52% με pick-up μεσαίου μεγέθους. Ορισμένα, όπως το RAM TRX, έχουν καπό που φτάνει σε ύψος τα 1,3 μέτρα.

Αλλά και στην Ευρώπη, ο κίνδυνος είναι ορατός. Η T&E προειδοποιεί: Αν συνεχιστεί η τάση της τελευταίας δεκαετίας, το μέσο ύψος των καπό στην Γηραιά Ήπειρο θα φτάσει τους 92 πόντους το 2040. Προτείνει λοιπόν τη νομοθέτηση ορίου στα 85 εκατοστά έως το 2035, έτσι ώστε να προστατεύεται η πλειονότητα των ενηλίκων γυναικών -βάσει του ύψους του κέντρου βάρους τους, πάνω από τη λεκάνη.

Υπάρχουν όμως και ρυθμιστικά παράδοξα και το «αυτογκόλ» της ασφάλειας… Η ΕΕ είχε επιβάλλει στις αρχές του 2000 την αύξηση του ύψους των καπό, για να μειωθεί ο κίνδυνος τραυματισμού σε χαμηλά χτυπήματα. Σήμερα, η ίδια ΕΕ ζητά καπό με απορροφητικές ζώνες μέχρι το παρμπρίζ, αλλά και την ενσωμάτωση συστημάτων υποβοήθησης (κάμερες, ραντάρ κ.ά.) που απαιτούν περισσότερο χώρο και συντελούν σε ακόμη ψηλότερο εμπρός μέρος.

Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος: Όσο αυξάνεται η τεχνολογία για να «βλέπει» τον πεζό τόσο αυξάνεται και η μάζα του οχήματος -με αποτέλεσμα μεγαλύτερες επιπτώσεις σε περίπτωση ατυχήματος.

Τα SUV είναι πιο δημοφιλή από ποτέ, αλλά και πιο επικίνδυνα για τους πιο ευάλωτους στο δρόμο. Η ανάγκη για ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που να ισορροπεί ανάμεσα στην τεχνολογική πρόοδο και στην οδική ασφάλεια είναι πιο επείγουσα από ποτέ.

Σημείωση: Ο όρος SUV δεν έχει επίσημο νομικό ορισμό και περιλαμβάνει ποικιλία μοντέλων με ικανή απόσταση από το έδαφος και διαφορετικές σιλουέτες.