Σήμα κινδύνου για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία. Για πρώτη φορά το 2025, το εμπορικό ισοζύγιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Κίνα στον τομέα των καινούργιων αυτοκινήτων έγινε αρνητικό (-2,3 δισ. ευρώ), ενώ το 2022 εμφάνιζε ακόμη πλεόνασμα 15 δισ. ευρώ.

Ακόμη μεγαλύτερο είναι το έλλειμμα στα ανταλλακτικά, με τις προβλέψεις να κάνουν λόγο για -3,4 δισ. ευρώ. Οι προμηθευτές, εκπροσωπούμενοι από τη CLIFA (Comité de Liaison des Industries Fournisseurs de l’Automobile), καταγγέλλουν το κύμα εισαγωγών, την αύξηση των «κατσαβιδό-εργοστασίων» στην Ευρώπη και την επιταχυνόμενη εξαγορά ευρωπαϊκών προμηθευτών από ξένους ομίλους. Ζητούν ένα αυστηρό σήμα «Made in EU» από το 2026.

Φτάνει ένα ταμπελάκι «Made in EU» για να σταματήσει η παρακμή; Ή μήπως ο έντονος προστατευτισμός θα βαθύνει το ανταγωνιστικό χάσμα με την Ασία;

Πέρα από τις εισαγωγές, οι προμηθευτές εκφράζουν έντονη ανησυχία για την αύξηση κινεζικών βιομηχανικών εγκαταστάσεων στην Ευρώπη, οι οποίες περιορίζονται κυρίως στη συναρμολόγηση εισαγόμενων κιτ (SKD) από Κινέζους προμηθευτές. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, επτά εργοστασιακά πρότζεκτ έχουν ήδη επιβεβαιωθεί, ενώ άλλα έξι βρίσκονται υπό συζήτηση -συνολικής δυναμικότητας 1,1 εκατ. αυτοκινήτων ετησίως έως το 2028.

Σε αυτά τα εργοστάσια, οι κινεζικές μάρκες συνεχίζουν να συνεργάζονται κατά κύριο λόγο με τους δικούς τους προμηθευτές, στέλνοντας από την Κίνα μπαταρίες, ηλεκτρονικά και μηχανικά σύνολα προς τοπική συναρμολόγηση. Η ενσωμάτωση ευρωπαϊκών εξαρτημάτων εκτιμάται από τη CLIFA «περίπου στο 30% τα πρώτα χρόνια», πολύ μακριά από πραγματική βιομηχανική εγκατάσταση στην Ευρώπη.

«Είμαστε στο παρά πέντε», προειδοποιεί ο Jean-Louis Pech, πρόεδρος της FIEV, της γαλλικής Ομοσπονδίας Βιομηχανιών Εξοπλισμού Οχημάτων. «Πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα εξαφανιστούν. Η Γαλλία θα χάσει την αυτοκινητική της κυριαρχία: Ορισμένα εξαρτήματα απλώς δεν θα υπάρχουν πλέον».

Για να αποτραπεί η υποβάθμιση του κλάδου, οι προμηθευτές ζητούν την καθιέρωση από το 2026 ενός σήματος «Made in EU» που θα προστατεύει τον ευρωπαϊκό βιομηχανικό κορμό. Η πρότασή τους θέτει ως όριο το 80% ευρωπαϊκού περιεχομένου για τα αυτοκίνητα και 70% κατά μέσο όρο για τα εξαρτήματα. Τα ποσοστά θα υπολογίζονται βάσει των τελωνειακών κανόνων προέλευσης, με βάση την πραγματική αξία που παράγεται εντός της ΕΕ -υλικά, εξαρτήματα, μεταποίηση και συναρμολόγηση.

Στόχος: Να διαφοροποιηθεί το απλώς συναρμολογημένο στην Ευρώπη από το πραγματικά ευρωπαϊκό ως προς την παραγωγή και την εφοδιαστική αλυσίδα.

Οι κατασκευαστές όμως είναι λιγότερο απαιτητικοί. Η θέσπιση ευρωπαϊκού σήματος φαίνεται να συγκεντρώνει ευρεία συναίνεση στον κλάδο. Ωστόσο, η πρόταση της CLIFA διαφέρει σημαντικά από εκείνη των κατασκευαστών.

Η Renault προτείνει πολύ χαμηλότερο όριο τοπικού περιεχομένου (60%), υπολογισμένο κατά μέσο όρο σε όλα τα μοντέλα που πωλούνται, περιλαμβανομένων των εισαγόμενων. Προτείνει επίσης αυτό-πιστοποίηση και ενσωμάτωση της μπαταρίας στο συνολικό υπολογισμό. Αυτή η μέθοδος ευνοεί μοντέλα που κατασκευάζονται εκτός ΕΕ (Μαρόκο, Τουρκία) αλλά έχουν υψηλό ποσοστό ευρωπαϊκών εξαρτημάτων.

Ο Όμιλος Stellantis ζητά μεγαλύτερη αμοιβαιότητα στο εμπόριο με την Κίνα, χωρίς όμως να προτείνει συγκεκριμένο ποσοστό τοπικού περιεχομένου. Οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες -ιδιαίτερα εξαρτημένες από τις δραστηριότητές τους στην Κίνα- επιθυμούν σταδιακή εφαρμογή και χαμηλότερες απαιτήσεις, επικαλούμενες τη δυσκολία επίτευξης 80% τοπικού περιεχομένου στα ηλεκτρικά, τα οποία εξαρτώνται έντονα από ασιατικά εξαρτήματα, ιδίως τις μπαταρίες.

Ένα υπερβολικά αυστηρό σήμα «Made in EU» ενδέχεται να έχει και αρνητικές συνέπειες, αυξάνοντας το κόστος παραγωγής και αποδυναμώνοντας τους Ευρωπαίους κατασκευαστές απέναντι στους Κινέζους ανταγωνιστές τους. Ο φόβος είναι πως ο προστατευτισμός θα βαθύνει το ανταγωνιστικό χάσμα με την Ασία.

Για τη CLIFA, αυτός ο φόβος είναι αδικαιολόγητος: Σήμερα «περίπου το 88% του περιεχομένου των αυτοκινήτων που παράγονται στην ΕΕ είναι ευρωπαϊκό κατά μέσο όρο». Ωστόσο, προειδοποιεί πως αυτό μπορεί να καταρρεύσει γρήγορα χωρίς ρύθμιση, τη στιγμή που βρίσκονται σε εξέλιξη οι προκηρύξεις για τα μοντέλα της περιόδου 2028–2030.

Λίγο πριν από την παρουσίαση του ευρωπαϊκού αυτοκινητικού σχεδίου, οι προμηθευτές καλούν τις Βρυξέλλες να εντάξουν το σήμα αυτό στα δημόσια κίνητρα, στους διαγωνισμούς και στα προγράμματα μετάβασης. «Αν δεν προστατευτούμε, το φαινόμενο θα επεκταθεί σε όλη τη βιομηχανική αλυσίδα και ακόμη παραπέρα. Θα επηρεάσει την αεροναυπηγική και την άμυνα», τονίζει ο Hervé Gestas, πρόεδρος της γαλλικής Ομοσπονδίας Σιδηρουργείων και Χυτηρίων (Fédération Forge Fonderie). Πρόκειται για ζήτημα πολιτικό, ζήτημα ευρωπαϊκής βιομηχανικής κυριαρχίας.