Το Zastava 750S αποτελεί ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτοκινήτου που έγραψε Ιστορία στα Βαλκάνια. Παρά την ταπεινή του καταγωγή, βασισμένο στο ιταλικό Fiat 600, το μικρό Zastava κατάφερε να γίνει σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής, προσαρμοσμένο στις ανάγκες και τις δυνατότητες της πρώην Γιουγκοσλαβίας.

Η παραγωγή του ξεκίνησε το 1955 στο εργοστάσιο της Crvena Zastava στο Kragujevac και συνεχίστηκε, με διάφορες βελτιώσεις, έως και τη δεκαετία του ’80. Η έκδοση 750S -όπου το «S» σήμαινε «Super»- εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’70 κι αποτέλεσε μια από τις πιο ολοκληρωμένες εκδοχές του μικρού μοντέλου.

Ο κινητήρας των 767 cc απέδιδε περί τους 25 ίππους, ενώ το βάρος δεν ξεπερνούσε τα 650 kg. Το αποτέλεσμα ήταν ένα ευκίνητο, απλό και απίστευτα ανθεκτικό αυτοκίνητο, ιδανικό για τους στενούς δρόμους των πόλεων και των επαρχιών των Δυτικών Βαλκανίων.

Η τελική του ταχύτητα άγγιζε τα 110 km/h, τιμή αξιοπρεπέστατη για την εποχή. Το 0-100 χρειαζόταν 36,5”, σήμερα μας φαίνεται μια αιωνιότητα

Ο σχεδιασμός του ήταν καθαρά «Fiat» -με τις καμπύλες γραμμές του 600, τα στρογγυλά φανάρια και το χαρακτηριστικό πίσω καπό που έκρυβε τον αερόψυκτο 4κύλινδρο κινητήρα. Στο εσωτερικό, επικρατούσε λιτότητα: Ένας απλός πίνακας οργάνων και βασικά χειριστήρια, αλλά και αρκετή ευρυχωρία για ένα τόσο μικρό αμάξωμα.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ FIAT 600 Multipla 1956-1965, ανατρέποντας τις φόρμες [videos]

Το Zastava 750S έγινε γρήγορα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας. Εξυπηρετούσε οικογένειες, επαγγελματίες, ακόμα και κρατικές υπηρεσίες. Μετατράπηκε σε ταξί, περιπολικό, αγωνιστικό, ακόμα και σε αυτοκίνητο για σχολή οδηγών.

Η απλότητά του σήμαινε πως μπορούσε να επιδιορθωθεί με ελάχιστα εργαλεία και αρκετό μεράκι, κάτι που συνέβαλλε στη μακροημέρευσή του στους δρόμους.

Σήμερα, το 750S έχει αποκτήσει καθεστώς κλασικού. Συναντάται σε λέσχες σε όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ενώ η νοσταλγία γύρω από το μικρό «Fića» -όπως το αποκαλούσαν χαϊδευτικά οι Γιουγκοσλάβοι- παραμένει έντονη.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ FIAT 500 Giardiniera τρέλανε κόσμο στο Νυδρί στη Λευκάδα

Έτσι, το Zastava 750S παραμένει μέχρι σήμερα ένα εμβληματικό κομμάτι της βαλκανικής αυτοκινητιστικής ιστορίας, που θυμίζει πως η απλότητα, η αξιοπιστία και ο χαρακτήρας μπορούν να κάνουν ένα μικρό αυτοκίνητο πραγματικά σημαντικό.