Απέναντι σε διαρκώς αυξανόμενους περιορισμούς για τις εξαγωγές τους προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες κάνουν στροφή στην Αφρική. 

Με όχημα την ανταγωνιστική τιμολόγηση και την τεχνολογία νέας γενιάς, επιχειρούν να «ξεκλειδώσουν» ένα ανεκμετάλλευτο, αλλά με τεράστιες δυνατότητες, πεδίο δράσης. Παρότι η αφρικανική ήπειρος φιλοξενεί πάνω από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους, οι χαμηλοί μισθοί και οι υψηλοί εισαγωγικοί δασμοί έχουν ιστορικά αποτρέψει την ανάπτυξη της αυτοκινητοβιομηχανίας. Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω από την αναξιόπιστη ηλεκτροδότηση και την παντελή έλλειψη υποδομών φόρτισης που κρατούν χαμηλά τη διείσδυση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Η Κίνα δεν κοιτά πια μόνο προς τη Δύση, ανοίγει δρόμους και στην Αφρική, με όχημα την ηλεκτροκίνηση

Ωστόσο, εταιρείες όπως οι BYD, Chery Auto και Great Wall Motor (GWM) επιχειρούν να ανατρέψουν αυτή την εικόνα, κάνοντας τη Νότια Αφρική εφαλτήριο για μία παναφρικανική εξάπλωση. «Αντιμετωπίζουμε τη Νότια Αφρική ως μία πολύ σημαντική αγορά για την παγκόσμια επέκτασή μας», δηλώνει ο Tony Liu, CEO της Chery South Africa, χαρακτηρίζοντάς την ως «πύλη προς την αφρικανική ήπειρο».

Αξίζει να σημειωθεί ότι σχεδόν οι μισές από τις 14 κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες που δραστηριοποιούνται σήμερα στη Νότια Αφρική, έκαναν την είσοδό τους μόλις την περασμένη χρονιά. Σύντομα αναμένονται και άλλοι παίκτες, όπως οι DongFeng, Leapmotor, Dayun και Changan.

Την ίδια στιγμή, οι εταιρείες διερευνούν τη δυνατότητα τοπικής παραγωγής, έτσι ώστε να επωφεληθούν από προγράμματα κρατικών κινήτρων, που επιδοτούν την εγχώρια συναρμολόγηση. Η Chery εξετάζει το ενδεχόμενο κατασκευής εργοστασίου ή συνεργασίας με υφιστάμενη τοπική μονάδα, για να καλύψει τόσο τη νοτιοαφρικανική αγορά όσο και εξαγωγές προς την υπόλοιπη ήπειρο αλλά και πιθανώς προς την Ευρώπη. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Omoda & Jaecoo -η ανεξάρτητη premium φίρμα της Chery- που διεξάγει μελέτες σκοπιμότητας για συναρμολόγηση στη Νότια Αφρική.

Από την πλευρά της GWM, που είναι σήμερα η κινεζική εταιρεία με τις υψηλότερες πωλήσεις στη Νότια Αφρική, ο Chief Operating Officer, Conrad Groenewald, δήλωσε ότι μέχρι πρόσφατα η τοπική παραγωγή δεν είχε οικονομικό νόημα, καθώς οι εισαγωγές από την Κίνα ήταν πιο συμφέρουσες. Όμως αυτό αλλάζει. Η εταιρεία εξετάζει πλέον επιλογές όπως η μεταφορά τμημάτων σε τοπικούς υπεργολάβους ή η δημιουργία μονάδας συναρμολόγησης από μερικώς προ-κατασκευασμένα κιτ.

Η αναζήτηση νέων αγορών εντάσσεται σε ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο, καθώς οι Κινέζοι κατασκευαστές βρίσκονται αντιμέτωποι με σημαντικά εμπόδια σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Η αύξηση των πωλήσεων EV είναι χαμηλότερη του αναμενομένου σε ανεπτυγμένες αγορές, ενώ οι τιμωρητικοί δασμοί -100% στις ΗΠΑ και έως 38,1% στην ΕΕ- ακυρώνουν το βασικό τους πλεονέκτημα: την προσιτή τιμή. Οι προσπάθειες εισόδου σε Ινδία και Βραζιλία έχουν επίσης αποδειχθεί περίπλοκες.

Αντίθετα, η Αφρική, αν και μικρή σε σημερινά μεγέθη, παρουσιάζει μεγάλη προοπτική. Η Νότια Αφρική παρήγαγε 600.000 αυτοκίνητα το 2023, με την κυβέρνηση να στοχεύει σε 1,5 εκατ. έως το 2035. Η Ένωση Αφρικανών Κατασκευαστών Αυτοκινήτων έχει εκτιμήσει τη δυνητική αγορά της υποσαχάριας Αφρικής στα 3-4 εκατ. νέα οχήματα ετησίως.

Υβριδικά και plug-in ως «γέφυρα»
Οι κινεζικές εταιρείες εστιάζουν στα υβριδικά και plug-in υβριδικά μοντέλα, αντί για αμιγώς ηλεκτρικά, καθώς τα πρώτα θεωρούνται πιο ρεαλιστικά για τις υπάρχουσες συνθήκες. «Τα EV δεν έχουν ακόμα απογειωθεί στη Νότια Αφρική», αναφέρει ο Hans Greyling της Omoda & Jaecoo. «Εμείς επιλέγουμε να εστιάσουμε περισσότερο σε παραδοσιακά και plug-in hybrid».

Η αγορά νέων ενεργειακών οχημάτων -όρος που περιλαμβάνει υβριδικά, plug-in και EV-διπλασιάστηκε το 2023 στη Νότια Αφρική, φτάνοντας τις 15.611 μονάδες (το 3% της αγοράς), με την πλειονότητα να αφορά παραδοσιακά υβριδικά. Η τάση ωστόσο είναι ενθαρρυντική, και όπως σημειώνει ο Liu της Chery, «όταν το μερίδιο αγοράς ξεπεράσει το 10%, η ζήτηση εκτοξεύεται».

Η Chery ετοιμάζεται να λανσάρει οκτώ νέα υβριδικά μοντέλα (πέντε plug-in και τρία απλά υβριδικά), καθώς και δύο μικρά crossover και ένα pick-up για το 2025. Στα σχέδια περιλαμβάνεται και η είσοδος της σειράς EV iCar και της νέας μάρκας Lepas.

Η BYD, κορυφαίος παραγωγός ηλεκτρικών και plug-in στην Κίνα, μπήκε στη Νότια Αφρική το 2023 και πρόσφατα διπλασίασε τη γκάμα της, προσθέτοντας τα plug-in Shark, Sealion 6 και το αμιγώς ηλεκτρικό SUV, Sealion 7.

Στόχος η παν-αφρικανική παρουσία
Η Omoda & Jaecoo, που λειτουργεί ήδη 52 αντιπροσωπείες σε Νότια Αφρική, Ναμίμπια, Εσουατίνι και Μποτσουάνα, φιλοδοξεί να τριπλασιάσει τις πωλήσεις της σε 18 μήνες και να επεκταθεί σε Ζάμπια και Τανζανία.

Η BYD προχωρά επίσης στην ενίσχυση του δικτύου της σε Ανατολική, Νότια και Δυτική Αφρική, με την Τανζανία να αποτελεί νέο σημείο εισόδου. Ο Steve Chang, General Manager της BYD South Africa, παραμένει αισιόδοξος: «Η Αφρική έχει τη δυνατότητα να κάνει άλμα από τον κινητήρα εσωτερικής καύσης απευθείας στην ηλεκτροκίνηση. Είναι μια τεράστια αγορά».

Παρά τις προκλήσεις -από τη δυσπιστία για την ποιότητα και τα ανταλλακτικά, έως τη χαμηλή μεταπωλητική αξία- οι κινεζικές εταιρείες ποντάρουν σε χαμηλές τιμές (κάτω από 400.000 ραντ ή €21.000) και υψηλή τεχνολογία, ως «όπλα» ενάντια στους παραδοσιακούς ηγέτες όπως η Volkswagen και η Toyota. Αν τα καταφέρουν, δεν αποκλείεται η Αφρική να εξελιχθεί στο επόμενο μεγάλο πεδίο ανάπτυξης για την κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία.